ماهنامه اخبار فلزات
پیاپی 4 (مهر 1387)

استقلال و خودکفایی صنعتی که پایه و اساس استقلال اقتصادی هر کشوری است، یکی از اهداف انقلاب اسلامی ایران را شامل می شود و جهت نیل به این هدف، توسعه صنعت در برنامه ریزی های کشور مورد توجه قرار گرفته است. صنایع مادر و متالورژی که پایه های استقلال صنعتی را تشکیل می دهند از نظر اقتصادی و استراتژیک از اهمیت ویژه ای در صحنه استقلال کشور برخوردارند.
فولاد در تکاپوی توسعه پایدار جهان در قرن بیست و یکم به منظور دستیابی به رفاه اقتصادی، بدون آسیب رساندن به توانایی های نسل آینده نقشی اساسی ایفا می کند. مهندسی صنعت فولاد در سه دهه اخیر، انقلابی در کاربرد فولاد به وجود آورده و سرمایه گذاری های فراوانی برای فرایندها و محصولات جدید فولادی صورت گرفته است. نتیجه آنکه کاربرد این محصولات بهینه شده و مصرف انرژی و مواد به ازای هر تن محصول تا حد چشمگیری کاهش یافته است. در طول 150 سال تاریخچه فولاد، تاکنون نزدیک به 30 میلیارد تن فولاد تولید شده است و در سال 2007، میزان تولید این محصول در سطح جهان به یک میلیارد و 343 میلیون و 500 هزار تن رسید.
امروزه در صنعت هزاران نوع فولاد به کار می رود. با توسعه های اخیر، این ماده صاحب ویژگی هایی چون مقاومت در برابر خوردگی، وزن کم و کاهش مصرف انرژی شده است. این بهینه سازی را می توان به راحتی در دامنه وسیع محصولات صنایع خودروسازی، بسته بندی و مصالح ساختمانی رویت کرد. داخل کشور نیز تاسیس بورس فلزات و الزام قانون پنج ساله سوم توسعه سبب حذف قیمت گذاری دولتی و در مورد واردات بی رویه نیز کنترل های لازم برای کاهش واردات محصولات مشابه تولیدات داخلی صورت گرفت. با وجود برنامه ریزی های انجام شده برای رشد بخش خصوصی در جهت تامین هرچه بیشتر نیاز داخلی، تامین مالی احداث و بهره برداری پروژه ها و عوامل دیگر، انتظار می رود به تدریج افق جدیدی در صنعت فولاد ایران باز شود.

از اوایل سال گذشته میلادی با افزایش قیمت مواد اولیه، انرژی و همچنین افزایش تقاضا برای فولاد، قیمت های جهانی سیر صعودی شدیدی را در پیش گرفتند. کاهش ارزش دلار نیز مزید علت شد تا قیمت ها تا سطوح بسیار بالایی رشد کنند. بازار جهانی فولاد نیز تحت تاثیر این قیمت ها دچار نوعی سستی شد. با نزدیک تر شدن به نیمه سال 2008 به تدریج کاهش تقاضا بر روند افزایشی قیمت فایق آمد و سیر نزولی به آن بخشید، حتی قیمت مواد اولیه نیز تحت تاثیر بازار فولاد رو به کاهش نهاد. در اثر کاهش شدید قیمت و عدم ثبات بازار هنوز حالت عادی بر بازار حاکم نشده است و خرید و فروش در کمال احتیاط انجام می شوند.

از آن زمان که صدمات جبران ناپذیری بر سیستم بانکداری جهان غرب وارد آمده و تاثیرات آن نیز بر بسیاری از بخش های اقتصادی به خصوص صنعت ساخت و ساز نمود یافته، پیش بینی وضعیت اقتصادهای غربی در سال جاری ناامیدکننده شده است. اما تعجبی ندارد اگر فولادسازان اروپایی بحران کنونی را حس نکنند، چراکه حجم تقاضا در اغلب صنایع به صورت قابل قبولی بالا است و این در حالی است که بهای محصولات رکورد بی سابقه ای از خود به جای گذاشته است.
به ندرت پیش آمده است که هفته ای بدون افزایش بهای فولاد در فروش نقدی و برای تحویل در آینده سپری شود. این مساله به گفته فولادسازان نتیجه رکود بازار و افزایش فزاینده هزینه مواد خامی چون سنگ آهن، زغالسنگ، کک، قراضه و انرژی است.
فدراسیون انجمن های توزیع فولاد، لوله و فلزات اروپا، یورومتال (Eurometal) نیز به پیچیدگی روند کنونی قیمت گذاری اشاره می کند. به طوری که در گزارش بازرگانی سه ماهه یورومتال که در ماه می ارایه شد، آمده است: «مسلم است درآمد خالص از رشد قیمت ها در 27 کشور عضو اتحادیه اروپا از افزایش تقاضا حاصل نمی آید، بلکه عوامل خارجی موثر بر بازار نظیر قیمت گذاری جهانی سنگ آهن، حمل و نقل دریایی، قیمت گذاری زغال کک، کمیاب یا در دسترس بودن فلزات تعیین کننده بهای محصولات هستند.»

تورم نگران کننده 3/7 درصدی که نشانه ای از کاهش آن نیز دیده نمی شود، رشد اقتصادی کشور هند را با مشکلاتی روبه رو کرده است. در این میان صنعت فولاد یکی از صنایعی است که در وضعیت بحرانی قرار دارد و دلیل عمده آن اعلام نرخ بالا از سوی فولادسازان بخش های خصوصی و دولتی است که برخی معتقدند با توجه به هزینه های فزاینده سنگ آهن و زغال کک توجیه پذیر نیست.
سوشیل کومار رونگتا (Sushil Kumar Roongta)، رییس هیات مدیره بزرگترین شرکت فولادسازی هند با نام انجمن فولاد هند (Steel Authorty of India)، ضمن تایید تغییر سریع و قابل ملاحظه قیمت ها و آهنگ صعودی آن معتقد است نظر به اهمیت خاص فولاد در این مرحله از توسعه اقتصادی، لازم است دولت به این موضوع توجه کند که همه به فولاد نیاز دارند، در حالی که قیمت ها مطلوب نیست.
اما در عین حال باید به حساسیت های دولت هند در رابطه با انتخابات پارلمانی این کشور که تا یک سال دیگر برگزار خواهد شد نیز توجه داشت. چراکه غالبا احزاب مخالف در رابطه با تورم به دولت پیشرو اتحاد ملی معترض هستند و مسایل مربوط به قیمت ها همواره شکست یا پیروزی در انتخابات را تحت الشعاع قرار داده است.

مدیرعامل فولاد مبارکه: افزایش قیمت سنگآهن پیش بینی شده بودمدیرعامل فولاد مبارکه گفت: «این شرکت پیشبینی های لازم را برای افزایش قیمت سنگآهن انجام داده بود.» به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران، محمد رجایی در جلسه کمیته راهبردی فولاد مبارکه تصریح کرد: «قیمت سنگآهن در داخل کشور امسال 5/23 درصد افزایش یافت، اما با توجه به اینکه رقم مذکور در بودجه شرکت پیشبینی شده بود، تغییر محسوسی در سود قابل تقسیم نخواهیم داشت.»تولید فولاد خام، آلومینیم و سنگ آهن در کشور افزایش یافت میزان تولید آلومینیم، سنگ آهن، زغالسنگ و فولاد خام در پنج ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ترتیب 26، 25، 15 و 2 درصد افزایش داشت.
صالحی: بزرگترین مشکل بخش فولاد کشور، دولتی بودن آن است مدیرعامل اتحادیه فولاد ایران گفت: «دولتی بودن صنعت فولاد نه تنها باعث از بین رفتن رقابت میشود، بلکه عواقب بدی برای این صنعت به دنبال خواهد داشت.
صادرات آهن دوباره از سر گرفته شد به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، شرکتهای بزرگ فولادی که از تابستان سال گذشته به منظور تامین نیاز داخل، صادرات خود را به طور موقت و به درخواست دولت متوقف کرده بودند، مجاز به صادرات فولاد شدند.
مشکلات اجرای هشت طرح استانی فولاد روزنامه سرمایه به نقل از یک مقام مسوول اعلام کرد: «به دلیل وجود برخی مشکلات در اجرای هشت طرح فولادی به ویژه موقعیت یابی نامناسب احداث این کارخانه ها، هزینه تمام شده اجرای این طرح ها 15 تا 20 درصد بیشتر از رقم معمول برای انجام این گونه پروژه ها خواهد بود.»عوارض صادراتی ضایعات و قراضه آهن 30 درصد تعیین شدبه گزارش خبرگزاری فارس، وزیران عضو کمیسیون ماده (1) آییننامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، بهاستناد بند «د» ماده (33) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1383 و با رعایت تصویبنامه های شماره 25338/ت24794ه مورخ 29/5/1380 و شماره 158764/ت38846ه مورخ 1/10/1386، عوارض صادراتی ضایعات و قراضه آهن، شمش آهن و ضایعات و قراضه سایر فلزات را 30 درصد تعیین کردند.
لغو مزایده واگذاری معادن زغالسنگ طبس به نقل از روزنامه سرمایه، با پیگیری های نماینده مردم شهرستان های طبس، فردوس، سرایان و بشرویه در مجلس شورای اسلامی مزایده و واگذاری معادن زغالسنگ شهرستان طبس به بخش خصوصی لغو شد.

افزایش تقاضا برای لوله های انتقال نفت و گاز بهبود وضعیت اقتصادی جهان و از سوی دیگر، ظهور چین به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی جدید طی دهه گذشته سبب رشد زیاد تقاضا برای انرژی شده است، به طوری که قیمت هر بشکه نفت خام طی سال جاری تا 150 دلار افزایش یافت. با رشد تقاضای انرژی، نیاز به تجهیزات انتقال آن نیز افزایش می یابد و از آنجا که در حال حاضر خطوط لوله بیشترین نقش را در انتقال نفت و گاز بر عهده دارند، این موضوع سبب افزایش تقاضا برای لوله های انتقال نفت و گاز یا لوله های قطور شده است.
بر مبنای تحلیل مقایسه ای آژانس بین المللی انرژی، وزارت انرژی آمریکا و دبیرخانه اوپک، پیش بینی می شود مصرف انرژی در دو دهه آینده بیش از 2 درصد رشد داشته باشد. در این میان مصرف گاز طبیعی با بیش از 9/2 درصد افزایش، بیشترین سرعت را در رشد تقاضای انواع حامل های انرژی خواهد داشت. اگرچه در دو دهه آینده سهم نفت در سبد تقاضای مصرف انرژی جهانی از بیش از 40 درصد کنونی به حدود 38 درصد کاهش می یابد، اما همچنان مهم ترین سوخت جهانی تلقی می شود. سهم گاز طبیعی از حدود 23 درصد به 27 درصد و سهم زغالسنگ در برآوردها ازمحدوده 26-24 درصد به 24-22 درصد خواهد رسید که در حقیقت علت آن، جانشینی گاز طبیعی با زغالسنگ در صنایع برق است. براساس پیش بینی ها، سهم انرژی های هسته ای و تجدیدپذیر نیز از حدود 14-6/10 درصد کنونی، به دلیل کاهش عمده مصرف سوخت های هسته ای و خارج شدن برخی از نیروگاه های اتمی در اروپا، آمریکا و ژاپن به 13-7/8 درصد کاهش می یابد. کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) از نظر کل انرژی، تقاضای نفت، گاز طبیعی و مصرف انرژی های تجدیدپذیر و هسته ای، همچنان بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص خواهند داد. کشورهای در حال توسعه نیز در سرعت مصرف انواع حامل های انرژی پیشتاز خواهند بود و سهم چشمگیری از تقاضای پیش بینی شده نفت و گاز طبیعی را به خود اختصاص می دهند.

تامین 408 کیلومتر از لوله های فاز 12 پارس جنوبی تاکنون حدود 108 کیلومتر از لوله های مورد نیاز فاز 12 پارس جنوبی وارد کشور شده است و تا پایان هفته آینده حدود 300 کیلومتر از خطوط به بندر امام وارد خواهد شد. به گزارش موج، محمدرضا بهاری، مدیر پروژه لوله گذاری فاز 12 پارس جنوبی در شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران در بررسی آخرین وضعیت پروژه فاز 12 میدان پارس جنوبی با اشاره به اینکه اجرای لوله گذاری این فاز با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده است، گفت: «هم اکنون وضعیت مالی پروژه در شرایط مناسبی قرار دارد و در مقایسه با چند ماه گذشته از وضع مطلوب تری برخوردار است.»پروژه خط لوله سرخس-جاسک جهت سوآپ روزانه 50 میلیون مترمکعب گاز آسیای میانه به دریای عمان معاون وزیر نفت در امور بین الملل، خط لوله سرخس-جاسک را بهترین گزینه سوآپ گاز همسایگان شمالی ایران به خلیج فارس دانست. دکتر حسین نقره کار شیرازی در گفت وگو با خبرنگار شانا، خط لوله سرخس-جاسک را برای سوآپ گاز همسایگان شمالی به خلیج فارس از جمله محورهای مذاکره ایران با این کشورها دانست.
رییس جمهوری ترکمنستان: ساخت خط لوله گازی 10 هزار کیلومتری ترکمنستان-چین طبق برنامه در حال پیشرفت است به گزارش خبرنگاران دانشجویی ایران، قربانقلی بردی محمد اف اعلام کرد کار خط لوله ای که قرار است گاز ترکمنستان را به چین انتقال دهد، طبق برنامه در حال پیشرفت است. رییس جمهوری ترکمنستان در بازدید از این پروژه اضافه کرد: «رهبران دو کشور ترکمنستان و چین در گفت وگوهای مکرر خود طی سال گذشته، درباره گسترش روابط دوجانبه به ویژه در بخش انرژی ابراز علاقمندی کرده اند.

اعضای گروه قدرت آلومینیم (Power of Aluminuim) در ماه آوریل و 16 ماه پس از اعلام آغاز مسابقه «همه کاره ترین فلز دنیا حریف جدیدی می طلبد» در دانشگاه وارویک (Warwick) بریتانیا گردهم آمدند تا برندگان نخستین مسابقه خود در زمینه طراحی محصولات با آلومینیم را اعلام کنند.
شرکت هایی چون پروفیل ساپا بریتانیا (Sapa Profiles UK)، اکستروژن هیدروآلومینیم (Hydro Aluminium Extrusion)، لوله های بی.ای (B.A Tubes) و شرکت آلومینیم بوآل (Boal Aluminium) از جمله حامیان PoA هستند که در بازارهای به شدت رقابتی اروپا فعالیت دارند و در کشوری مستقر هستند که مصرف سرانه آلومینیم آن کمتر از نصف سایر کشورهای اروپایی است.
این شرکت ها به همراه سایر حامیان PoA گردهم آمدند تا نوآورانه ترین و خلاقانه ترین کاربری آلومینیم و اکستروژن های آن را در طیف وسیعی از مصارف گوناگون جشن بگیرند. این گروه 90 پروژه طراحی آلومینیمی برای شرکت در مسابقه دریافت کرده بود. خانم جودی هاوسون (Judy Howson) رییس PoA و مدیر بازاریابی پروفیل ساپا بریتانیا تاکید کرد که هدف این گروه از برگزاری چنین مسابقه ای آن بود که تمایل به آلومینیم را در مصرف کنندگان، به ویژه مهندسان و معماران برانگیزد. «قدرت آلومینیم در سه چیز خلاصه می شود: پندار، الهام و نوآوری.» این جمله پایان بخش سخنرانی جودی هاوسون در افتتاحیه جشن اهدای جوایز بود.

آیا تولید آلومینیم ایران تا پایان برنامه چهارم توسعه به 660 هزار تن می رسد؟
با توجه به سند چشم انداز 20 ساله کشور و برنامه چهارم و پنجم توسعه (از سال 1384 تا 1393) باید ظرفیت تولید آلومینیم در پایان برنامه چهارم به 660 هزار تن و در پایان برنامه پنجم به 1/5 میلیون تن برسد. با وجود آنکه کارشناسان صنعتی و معدنی دستیابی به این رقم را تقریبا غیرممکن میدانند، عزم مسوولان دولتی جزم است تا به مدد افتتاح طرحهای مختلف، آن را دست یافتنی کنند.
خاورمیانه به قطب تولید آلومینیم دنیا تبدیل می شود. سهم ایران چقدر خواهد بود؟
ایران که جزو اولین تولیدکنندگان شمش آلومینیم در خاورمیانه بود که به رغم حدود 35 سال سابقه تولید، هم اکنون از جایگاه مناسبی برخوردار نیست. کشور ما در سال 1972 بالغ بر 30 درصد تولید منطقه را در اختیار داشت. این سهم در سال 1993 به 16 درصد نزول کرد و در سال 2005 با تولید 200 هزار تن شمش به 11 درصد کاهش یافت. کشورهای حاشیه خلیج فارس با بازنگری استراتژی های خود به بهترین انتخاب رسیده اند. آنها دریافته اند که تولید آلومینیم به سرعت باعث اشتغالزایی و توسعه صنایع پایین دستی می شود و رقم تولید ناخالص داخلی را افزایش میدهد.
حذف یارانه برق، چالش بزرگ صنعت آلومینیمبه گزارش روزنامه سرمایه، کارشناسان معتقدند با کاهش یا حذف یارانه برق، صنعت آلومینیم کشور دچار بحران خواهد شد و در پی آن بازار این محصول در کشور نیز چالش های جدیدی را تجربه خواهد کرد. در بین صنایع فلزی، تولید آلومینیم نسبت به سایر گروه های فلزی پرمصرف ترین فلز از نظر انرژی شناخته می شود. برای تولید هر کیلوگرم آلومینیم در کشور حدود 19 کیلووات برق مصرف می شود و 33 درصد هزینه تولید هر کیلوگرم آلومینیم به برق اختصاص دارد.
بهره برداری از بزرگترین طرح تولید آلومینیم کشور تا پایان سال جاریبه گزارش باشگاه خبرنگاران، مجری طرح آلومینیم هرمزگان گفت: «تا پایان امسال بخشی از خط تولید بزرگترین طرح آلومینیمی کشور به بهره برداری خواهد رسید.» علی اکبر گلکار با بیان این مطلب افزود: «طرح آلومینیم هرمزال 147 هزار تن ظرفیت دارد و با بهره برداری از آن حدود 70 درصد به ظرفیت تولید آلومینیم کشور اضافه خواهد شد.»عربستان برای تولید پنج میلیون تن آلومینیم تا سال 2012 برنامه ریزی کرده استبانک تجاری ملی عربستان از چراغ سبز دولت برای سرمایهگذاری در یک پروژه عظیم تولید آلومینیم در این کشور خبر داد. به گزارش ایسنا عربستان قصد دارد پنج کارخانه تولید آلومینیم به ظرفیت مجموع تولید سه میلیون تن در سال و با ارزش بیش از 17 میلیارد دلار احداث کند که در این صورت به صادرکننده برتر این فلز در خاورمیانه تبدیل خواهد شد.

صنایع پایین دستی در هر صنعتی نقش مهمی در گسترش آن صنعت دارد و از مسایل و مشکلات مربوط به آن تاثیر می پذیرد. صنعت روی یکی از صنایع ملی کشور است که در حال حاضر با بحران دست و پنجه نرم می کند و صنایع پایین دستی خود را نیز متاثر ساخته است. در این راستا و به منظور انعکاس مشکلات صنایع پایین دستی روی و دست اندرکاران آن، گفت وگویی با سیدرضا محمدنژاد، مدیرعامل شرکت فراوری روی سپیدار انجام شده است که در ادامه متن آن تقدیم حضور می گردد.
شرکت فراوری روی سپیدار در سال 1382 با هدف تامین سولفات روی مورد نیاز کشور، به خصوص در بخش کشاورزی و با افق صادرات این محصول به کشورهای منطقه آغاز به کار کرد. این شرکت در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده سولفات روی پودری خشک 34 درصد با استفاده از دستگاه پیشرفته اسپری درایر (Spray Dryer) و همچنین گرید مختلف محلول کود روی به شمار می رود. شرکت فراوری روی سپیدار با کادری مجرب و متخصص و با بهره گیری از دانش و فناوری روز دنیا، توانایی تولید مواد مورد نیاز مزارع و باغات کشاورزی را دارد که متاسفانه به دلیل مشکلات پیش آمده در صنعت روی تولید خود را متوقف کرده است. محمدنژاد با اشاره به مسایل حاشیه این صنعت می گوید:

احمدپور: شرکت ذوب روی بافق حدود 16 میلیارد ریال از شرکت تهیه و تولید مواد معدنی طلبکار استطبق مدارک موجود، شرکت ذوب روی بافق در قبال خرید 6000 تن خاک معدنی، مبلغ 28 میلیارد ریال به حساب شرکت تهیه و تولید مواد معدنی واریز کرده و در پی عدم تحویل تمام خاک خریداری شده، حدود 16 میلیارد ریال طلبکار است. هوشنگ احمدپور، مدیرعامل شرکت ذوب روی بافق و رییس هیات مدیره شرکت معدنکاران انگوران اعلام کرد: «شرکت تهیه و تولید مواد معدنی بابت فروش 6000 تن خاک معدنی با عیار مشخص، مبلغ 28 میلیارد ریال دریافت کرده و تاکنون فقط مقدار 500 تن از این خاک معدنی را تحویل داده است و از مهر ماه سال 86 حدود 16 میلیارد ریال به شرکت ذوب روی بافق بدهکار است.»سعدمحمدی: آماده تامین مواد مورد نیاز کارخانه های روی هستیم به گزارش ایسنا، اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران با اشاره به انتقادات اخیر مدیرعامل ذوب روی بافق گفت: «شرکت ذوب روی بافق بالغ بر 12 میلیارد و 700 میلیون ریال بابت خاک دریافتی به ما بدهکار است، با این وجود به تمام کارخانه ها بهویژه شرکت ذوب روی بافق به صورت مکتوب اعلام کرده ایم که برای خرید ماده معدنی مهدیآباد مراجعه کنند.» وی خاطرنشان کرد: «برای کمک به کارخانه های روی به صورت مکتوب به آنها اعلام کرده ایم که خاک را تحویل گرفته و مبلغ آن را پنج ماه بعد پرداخت کنند، ضمن آنکه به شرکتهای بدهکار نیز سه ماه برای پرداخت بدهیشان مهلت دادهایم.» او درباره علت عدم مراجعه کارخانه ها برای خرید خاک با وجود دعوت شرکت تهیه و تولید از آنها گفت: «قیمت جهانی روی پایین آمده و احتمالا کارخانه ها دست نگه داشته اند تا قیمتها بالا برود.
رسولی: صنعت فراوری پایه مواد اولیه، نیازمند حمایت دولت استمسعود رسولی، مدیرعامل شرکت صانع روی با اشاره به کاهش شدید قیمت LME و تاثیر آن بر بهای تمام شده محصولات گفت: «صنعت روی از آن زمان که به عنوان یک صنعت ایرانی شناخته شده، علی رغم عمر کوتاهش در مقایسه با سایر کشورها روزهای خوب و بدی را سپری کرده است. متاسفانه هم اکنون نیز شاهد روزهای بد این صنعت هستیم. صنعت روی ایران با دانش فنی داخلی و با سختی های زیاد حاصل آمده و تکمیل فرایند صنعتی شدن آن نتیجه زحمات مهندسان و متخصصان داخلی است. با توجه به اینکه قیمت محصول تولیدی ما، از قیمت های جهانی LME تبعیت می کند که در 12 سال اخیر نوسانات زیادی داشته است، هرگونه افزایش یا کاهش قیمت جهانی، این صنعت را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.